Herson Taurijski ili samo Herson (starogrčki: Χερσόνησος; latinski: Chersonesus; bizantski: Χερσών; staroslavenski: Корсунь; ruski i ukrajinski: Херсонес) je arheološki lokalitet na poluotoku Krimu. Mjesto antičke grčke kolonije stare preko 2500 godina.
Iskopine antičkog Hersona nalaze se na jugozapadu poluotoka Krim, 5 km zapadno od današnjeg Sevastopolja, u istoimenom zaljevu, koji je odlična prirodna luka.
Herson je 23. juna 2013. uvršten na UNESCO-vu Listu svjetske baštine, kao izvanredan primjer demokratske organizacije zemljišta, povezan s antičkom tradicijom polisa.
Herson su najvjerojatnije osnovali Jonjani u 6. vijeku pne. i to kao trgovačku koloniju na ondašnjoj Tauridi, a obnovili su ga Megarani iz Herakleje Pontske u 5. vijeku pne. kao svoju koloniju.
Vremenom je postao grad Doranakoji je isprva egzistirao kao tipični grad država u kojim su vladali arhonti i savjet demijurga skupštine.
Negdje oko 200. pne. Herson je postao dio Bosporskog Kraljevstva, koje je kasnije i samo postalo dio Pontskog Kraljevstva. Od sredine 1. vijeka pne. Herson podpada pod vlast Rimljana, a od 4. vijeka do njegove konačne propasti i napuštanja u 14. vijeku, njime vlada Bizant (uz neke kraće prekide).
Tokom 10. i 11. vijeka za provale Kumana - Herson je bio jedan od rijetkih krimskih gradova koji se uspio održati, zahvaljujući podršci i povezanosti sa Bizantom. Mongolski Tatari počeli su još od početka 13. vijeka rarazarati krimske gradove. Herson je vjerojatno prvi put razoren 1278., a konačno je uništen - 1399.
</tr> </table> Arheološki lokalitet Herson se sastoji od 6 cjelina, to su ostatci nekadašnjih naselja, ali i ostatci nekadašnjih pravilno podjeljenih pravokutnih parcela poljoprivrednog zemljišta - zvanih chora (kojih je bilo više stotina). Na njima su se najviše uzgajali vinogradi, pa je kraj oko Hersona bio poznat po proizvodnji vina sve do 15. vijeka. Na lokalitetu ima ostataka nekoliko javnih građevina, brojnih stambenih zgrada, akvadukta, u rasponu od Brončanog doba, Antike, preko Ranokršćanstva, - Bizanta do Srednjeg vijeka.
Arheološka iskapanja na lokalitetu počela su još za vrijeme Carske Rusije - 1827. tako je na svijetlo dana izašla djelomično otkrivena slika antičkog Hersona.
To je na svom vrhuncu bio grad površine 0.30 km², opasan bedemom dugim oko 3,5 km, debljine od 3,5 do 4 metar i visokim 8 do10 m, ojačan tornjevima visokima i do 12 m. Grad sa rimskim amfiteatrom i grčkim hramom Jedan od najočuvanijih nalaza, su ostatci ranokrkršćanske bazilike iz 6. vijeka, koja je danas poznata kao Bazilika iz 1935 (jer je te godine iskopana), ona je najvjerojatnije izgrađena na mjestu starijeg hrama, za kojeg se misle da je bio sinagoga, izgrađena na mjestu još starije kršćanske kapele.
Pretpostavlja se da je Herson bio mitski Korsun u kom se krstio veliki knez Kijeva sv. Vladimir, jer se u starim ruskim kronikama spominje da se on 988. zaustavio kod grčkog grada Korsuna (Χερσών) i opsjedao ga.
| Herson Taurijski | |
|---|---|
| Svjetska baština – UNESCO | |
| Republika Krim | |
| Registriran: | 2013. (37. zasjedanje)</td></tr> |
| Vrsta: | Kulturno dobro</td></tr> |
| Mjerilo: | ii, v</td></tr> |
| Ugroženost: | ne</td></tr> |
| Referenca: | |
